Yn ddiweddar, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ei chyllideb derfynol ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf. Mae ein Swyddog Polisi a Chyfathrebu, Aled Blake, yn edrych ar yr effaith bosibl ar bobl ag anabledd dysgu a’r gwasanaethau maen nhw’n eu defnyddio.
Mae cyllid cyhoeddus yng Nghymru dan straen enfawr. Mae digon o resymau y tu ôl i hyn, yn anad dim y setliad ariannu mae Cymru’n ei gael gan Lywodraeth y DU, ond mae pethau fel chwyddiant ac economi wan hefyd yn cael effaith. Mae’r pwysau ariannol hyn wedi golygu bod Llywodraeth Cymru wedi gorfod gwneud penderfyniadau anodd ar sut mae’n gwario ei harian yn y flwyddyn i ddod, a bydd hynny’n arwain at ganlyniadau i bobl ag anabledd dysgu a’r gwasanaethau maen nhw’n eu defnyddio.
Ym mis Rhagfyr 2023, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru gyllideb ddrafft ar gyfer 2024-25 a oedd yn cynnig toriadau i wariant ar draws ystod o sectorau. Ers hynny, mae cyllideb derfynol wedi’i chymeradwyo, gyda rhywfaint mwy o arian wedi cael ei ganfod i gefnogi gwasanaethau mewn rhai meysydd.
Beth mae hyn yn ei olygu i bobl ag anabledd dysgu?
Mae’r weithred gadarnhaol hon yn cael ei chroesawu. Er enghraifft, mae cynghorau i gael bron i £15m yn fwy yn eu setliad, tra bydd dyraniad o £10.5m ar gyfer y Gronfa Gweithlu Gofal Cymdeithasol yn gwrthdroi gostyngiad a wnaed yn y gyllideb ddrafft.
Mae hyn yn arian ychwanegol sy’n cael ei groesawu, ond nid yw’n newyddion da. Mae awdurdodau lleol yn parhau i weithredu mewn amgylchedd ariannol anodd iawn. Nid yw’r arian ychwanegol yn cadw i fyny gyda chwyddiant, ac mae hyn yn dod ar ôl degawd lle mae cynghorau yng Nghymru yn dweud eu bod wedi colli cyfanswm o £1bn mewn cyllid.
Os ydym ni am gael gwasanaethau cyhoeddus a chefnogaeth o safon i bawb yn y gymdeithas, yna mae angen llawer mwy o arian.
Mae Llywodraeth Cymru yn gwneud yr hyn a all i ddiogelu gwasanaethau i’r rhai mwyaf agored i niwed. Roedd y Grant Plant a Chymunedau gwerth £5m i fod i gael ei dorri ond mae hynny bellach wedi’i adfer oherwydd ei fod yn cefnogi anghenion plant ac oedolion difreintiedig.
Mae rhywfaint o arian ychwanegol hefyd wedi’i ganfod ar gyfer prentisiaethau. Roedd hyn yn cydnabod bod angen darparu cyfleoedd hygyrch i bobl ag anabledd mewn cyflogaeth. Roedd ehangu’r rhaglen rhannu prentisiaethau i bobl ag anabledd dysgu yn rhan o’r cymorth ariannu hwn.
Beth mae Anabledd Dysgu Cymru yn ei feddwl o’r gyllideb newydd?
Mae’r cynnydd mewn arian ar gyfer pethau fel cynghorau a’r gwasanaeth iechyd yn cael ei groesawu, tra bod y ddarpariaeth well ar gyfer cyfleoedd prentisiaeth i bobl ag anabledd dysgu yn rhywbeth y mae Anabledd Dysgu Cymru hefyd yn gadarnhaol yn ei gylch.
Ond mae yna rai realiti anodd iawn sy’n parhau i’n poeni. Er gwaethaf y swm bach o arian ychwanegol ar gyfer rhai gwasanaethau, mae’r rhain yn amseroedd heriol i’r sector cyhoeddus. Mae arian yn y sector cyhoeddus yn dal i fod dan bwysau ac rydym ni’n gwybod pan fydd hyn yn digwydd, pobl ar yr ymylon sy’n teimlo’r effeithiau fwyaf.
Er mai’r realiti yw bod gwariant cyhoeddus dan lawer o bwysau, mae hefyd yn wir nad yw anghenion y rhai mwyaf bregus mewn cymdeithas yn newid chwaith. Bydd Anabledd Dysgu Cymru yn parhau i hyrwyddo hawliau ac anghenion pobl ag anabledd dysgu a bydd yn gweithio gyda Llywodraeth Cymru i greu Cymru lle nad yw’r anghenion hynny’n cael eu diwallu.
(Photo credit: All Wales People First Through Our Eyes image library)
>
